The Data Journalism Handbook 1.0
Loading

H κάλυψη των Διαδηλώσεων στο Η.Β. από τα Datablog’s του Guardian

Το καλοκαίρι του 2011, το Ηνωμένο Βασίλειο χτυπήθηκε από ένα κύμα διαδηλώσεων. Τότε οι πολιτικοί υποστήριξαν ότι αυτές οι ενέργειες κατηγορηματικά δεν ήταν συνδεδεμένες με τη φτώχεια και εκείνοι που έκαναν τις λεηλασίες ήταν απλά εγκληματίες. Ακόμη, ο πρωθυπουργός, μαζί με άλλους κορυφαίους συντηρητικούς πολιτικούς, κατηγόρησαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι προκάλεσαν τις διαδηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι η υποκίνηση έγινε πάνω σ΄ αυτές τις πλατφόρμες και ότι οι διαδηλώσεις οργανώθηκαν με χρήση των Facebook, Twitter και Blackberry Messenger (BBM). Υπήρξαν αιτήματα προσωρινής διακοπής λειτουργίας των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Επειδή η κυβέρνηση δεν διεξήγαγε έρευνα για το λόγο που προκάλεσε τις διαδηλώσεις, ο Γκάρντιαν, σε συνεργασία με το London School of Economics, δημιούργησε το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Μελετώντας τις Διαδηλώσεις» για να εξετάσει αυτά τα ζητήματα.

Figure 16. The UK Riots: every verified incident (the Guardian)

Η εφημερίδα έκανε εκτεταμένη χρήση της δημοσιογραφίας δεδομένων για να βοηθήσει το κοινό να καταλάβει καλύτερα ποιός έκανε τις λεηλασίες και γιατί. Επιπλέον, δούλεψαν μαζί με μια ομάδα ακαδημαϊκών, υπό την ηγεσία του καθηγητή Rob Procter του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, για να καταλάβουν καλύτερα το ρόλο των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, τα οποία ο ίδιος ο Γκάρντιαν είχε χρησιμοποιήσει εκτεταμένα στα ρεπορτάζ του κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Της ομάδας Μέλετης των Διαδηλώσεων ηγείτο ο Paul Lewis, ο Εκδότης των Ειδικών Προγραμμάτων του Γκάρντιαν. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων ο Paul έκανε ρεπορτάζ από την πρώτη γραμμή σε πόλεις από άκρη σε άκρη της Αγγλίας (κυρίως μέσα από τον λογαριασμό του στο Twitter @paullewis). Αυτή η δεύτερη ομάδα εργάστηκε πάνω σε 2.6 εκατομμύρια tweets που παρείχε το Twitter. Ο κύριος στόχος αυτής της εργασίας πάνω στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ήταν να εξετάσει τον τρόπο που οι φήμες κυκλοφορούν στο Twitter, το ρόλο που έχουν διάφοροι χρήστες/δρώντες στη διάδοση και εξάπλωση ροών πληροφοριών, να εξετάσει αν η πλατφόρμα χρησιμοποιήθηκε για να υποκινήσει και να εξετάσει άλλες μορφές οργάνωσης.

Με όρους της χρήσης της δημοσιογραφίας δεδομένων και της επισκόπησης δεδομένων, είναι χρήσιμο να γίνει διάκριση μεταξύ δύο περιόδων-κλειδιών : την περίοδο των διαδηλώσεων καθεαυτών και των τρόπων με τους οποίους τα δεδομένα βοήθησαν να ειπωθούν ιστορίες καθώς οι διαδηλώσεις ξεδιπλώνονταν. Και μετά μια δεύτερη περίοδος πολύ πιο έντονης έρευνας με δύο ακαδημαϊκές ομάδες συνεργαζόμενες με τον Γκάρντιαν, για να συλλέξουν δεδομένα, να τα αναλύσουν και να γράψουν λεπτομερείς αναφορές με βάση τα ευρήματα. Τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης του προγράμματος Μελέτης των Διαδηλώσεων δημοσιεύτηκαν κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας πλήρους κάλυψης στις αρχές Δεκεμβρίου του 2011. Παρακάτω υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς η δημοσιογραφία δεδομένων χρησιμοποιήθηκε και στις δύο περιόδους.

Φάση Πρώτη : Οι διαδηλώσεις όπως συνέβησαν

Δίνοντας απλούς χάρτες, η ομάδα δεδομένων του Γκάρντιαν έδειξε τις τοποθεσίες των επιβεβαιωμένων σημείων των διαδηλώσεων και μέσω συνδυασμού των περιορισμένων δεδομένων με τους τόπους που έγιναν οι διαδηλώσεις, άρχισαν να απομυθοποιούν το βασικό πολιτικό μοτίβο ότι δεν υπήρχε σύνδεση με τη φτώχεια. Και τα δύο αυτά παραδείγματα χρησιμοποίησαν χαρτογραφικά εργαλεία εκτός κυκλοφορίας και στο δεύτερο παράδειγμα, συνδύασαν δεδομένα τοποθεσίας με ένα άλλο σετ δεδομένων για να ξεκινήσουν άλλες συνδέσεις και διασυνδέσεις.

Σε σχέση με τη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων (σ΄αυτή την περίπτωση του Twitter), η εφημερίδα δημιούργησε μια οπτικοποίηση των hashtags που σχετίζονταν με τους τόπους που έγιναν οι διαδηλώσεις, η οποία απέδειξε ότι το Twitter χρησιμοποιήθηκε κυρίως για να ανταποκριθεί στις διαδηλώσεις, παρά για οργανώσει τους ανθρώπους να κάνουν λεηλασίες, με το #riotcleanup, τη στιγμιαία καμπάνια για να καθαριστούν οι δρόμοι μετά τις διαδηλώσεις, να δείχνει ως η πιο σημαντική αιχμή κατά τη διάρκεια της περιόδου των διαδηλώσεων.

Φάση δεύτερη : Η Μελέτη των Διαδηλώσεων

Όταν η έκθεση δημοσίευσε τα ευρήματά της από εντατική δουλειά μηνών και στενή συνεργασία δύο ακδημαϊκών ομάδων, δύο οπτικοποιήσεις αναδείχθηκαν και συζητήθηκαν ευρέως. Η πρώτη, ένα μικρό βίντεο, δείχνει τα αποτελέσμματα του συνδυασμού των γνωστών τόπων όπου έγιναν διαδηλώσεις με τις διευθύνσεις κατοικίας των διαδηλωτών, δείχνοντας έτσι μια αποκαλούμενη “κοινότητα διαδηλώσεων”. Εδώ η εφημερίδα συνεργάστηκε με μια ειδικό στη χαρτογράφηση μεταφορών, την ITO World, για να μοντελοποιήσει τους πιο πιθανούς δρόμους μετακίνησης των διαδηλωτών στην πορεία τους προς τις διάφορες τοποθεσίες όπου έκαναν λεηλασίες, επισημαίνοντας διαφορετικά μοτίβα για διαφορετικές πόλεις, με μερικούς να διανύουν μεγάλες αποστάσεις.

Η δεύτερη πραγματεύεται τους τρόπους με τους οποίους διαδίδονται οι φήμες μέσω του Twitter. Σε συνεννόηση με την ακαδημαϊκή ομάδα, συμφωνήθηκε να αναλυθούν επτά φήμες. Μετά η ακαδημαϊκή ομάδα συνέλεξε όλα τα δεδομένα που σχετίζονταν με κάθε φήμη και κατασκεύασε ένα κωδικοποιητικό πρόγραμμα που κωδικοποιούσε το tweet ανάλογα με τέσσερις βασικούς κώδικες : ο κόσμος απλά επαναλάμβανε τη φήμη (κάνοντας ένα αίτημα), την απέρριπτε (κάνοντας ένα αντι-αίτημα), την αμφισβητούσε (ερώτημα), ή απλά τη σχολίαζε (σχόλιο). Όλα τα tweets κωδικοποιούνταν εις τριπλούν και τα αποτελέσματα οπτικοποιούνταν από την Διαδραστική Ομάδα του Γκάρντιαν. Η ομάδα του Γκάρντιαν έγραψε για τον τρόπο με τον οποίο έκαναν την οπτικοποίηση.

Αυτό που είναι τόσο εντυπωσιακό σχετικά με αυτή την οπτικοποίηση, είναι ότι δείχνει πολύ έντονα αυτό που είναι πολύ δύσκολο να περιγραφεί και το οποίο είναι η ιογενής φύση των φημών και οι τρόποι με τους οποίους ο κύκλος ζωής τους ολοκληρώνεται με το χρόνο. Ο ρόλος των κλασικών μέσων ενημέρωσης είναι προφανής σε κάποιες από αυτές τις φήμες (π.χ. άμεση απομυθοποίησή τους, ή πράγματι γρήγορη επιβεβαίωσή τους ως ειδήσεις), όπως είναι και η διορθωτική φύση του ίδιου του Twitter σε ότι αφορά τη διαχείριση τέτοιων φημών. Αυτή η οπτικοποίηση δεν βοήθησε πολύ μόνο την περιγραφή των ιστοριών, αλλά επίσης έδωσε και μια πραγματική εμβάθυνση στο πώς οι φήμες δουλεύουν στο Τwitter, γεγονός που παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τον τρόπο διαχείρισης μελλοντικών γεγονότων.

Αυτό που είναι καθαρό από το τελευταίο παράδειγμα είναι η ισχυρή συνέργεια μεταξύ της εφημερίδας και μιας ακαδημαϊκής ομάδας ικανής για μια σε βάθος ανάλυση 2.6 εκατομμυρίων tweets. Παρόλο που η ακαδημαϊκή ομάδα δημιούργησε μια σειρά από κατά παραγγελία εργαλεία για να κάνει την ανάλυση, τώρα εργάζονται για να κάνουν τα εργαλεία αυτά διαθέσιμα στον καθένα που θέλει να τα χρησιμοποιήσει σε εύθετο χρόνο, παρέχοντας ένα εργαστήριο για την ανάλυσή τους. Σε συνδυασμό με την περιγραφή του πώς, που παρέχεται από την ομάδα του Γκάρντιαν, διατίθεται και μια χρήσιμη μελέτη περίπτωσης για το πώς αυτή η ανάλυση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και η οπτικοποίηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άλλους για να πουν τόσο σημαντικές ιστορίες.

Farida Vis, University of Leicester