The Data Journalism Handbook 1.0
Loading

Δημοσιογραφία δεδομένων στο BBC

Ο όρος δημοσιογραφία δεδομένων μπορεί να καλύψει ένα εύρος διαφόρων κλάδων και χρησιμοποιείται με ποικίλους τρόπους στους ειδησεογραφικούς οργανισμούς, επομένως ίσως είναι χρήσιμο να ορίσουμε τι εννοούμε λέγοντας δημοσιογραφία δεδομένων στο BBC. Ευρέως, ο συγκεκριμένος όρος καλύπτει πρότζεκτ που χρησιμοποιούν τα δεδομένα για να κάνουν ένα η περισσότερα από τα παρακάτω:

  • Να επιτρέψουν στον αναγνώστη να ανακαλύψει πληροφορίες που σχετίζονται προσωπικά

  • Να αποκαλύψουν μια ιστορία, η οποία είναι αξιοσημείωτη και παραμένει άγνωστη

  • Να βοηθήσουν τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα ένα περίπλοκο θέμα

Οι κατηγορίες αυτές μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται, και σε ένα online περιβάλλον, μπορούν συχνά να ωφελούνται από κάποιο επίπεδο οπτικοποίησης.

Κάντο προσωπικό

Στον ειδησεογραφικό δικτυακό τόπο του BBC, χρησιμοποιούμε για τα καλά τα δεδομένα, παρέχοντας υπηρεσίες και εργαλεία στους χρήστες μας πάνω από μία δεκαετία.

Το πιο σύμφωνο παράδειγμα, που δημοσιεύσαμε πρώτα το 1999, είναι οι πίνακες των σχολείων μας (school league tables), οι οποίοι χρησιμοποιούν τα δεδομένα που δημοσιεύονται κάθε χρόνο από την κυβέρνηση. Οι αναγνώστες μπορούν να βρουν τα τοπικά σχολεία καταχωρώντας τον ταχυδρομικό κώδικα και να τα συγκρίνουν με βάση διάφορους δείκτες. Οι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με τον χώρο της εκπαίδευσης δουλεύουν επίσης με την ομάδα ανάπτυξης προκειμένου να «ψαρεύουν» δεδομένα για τις ιστορίες πριν τη δημοσίευση.

Όταν ξεκινήσαμε να το κάνουμε αυτό, δεν υπήρχε κάποιος επίσημος δικτυακός τόπος που να παρείχε δυνατότητα στο κοινό να εξερευνήσει τα δεδομένα. Αλλά τώρα που το αρμόδιο Τμήμα για την Εκπαίδευση (Department for Education) έχει τη δική του παρόμοια υπηρεσία, η προσφορά μας έχει μετατοπιστεί στο να επικεντρώνουμε περισσότερο στις ιστορίες που αναδύονται από τα δεδομένα.

Η πρόκληση στο συγκεκριμένο κομμάτι πρέπει να σχετίζεται με την παροχή πρόσβασης σε δεδομένα για τα οποία υπάρχει ένα ξεκάθαρο δημόσιο ενδιαφέρον. Ένα πρόσφατο παράδειγμα ενός πρότζεκτ όπου εκθέσαμε ένα ευρύ σύνολο δεδομένων φυσιολογικά όχι διαθέσιμο στο ευρύτερο κοινό, ήταν η ξεχωριστή αναφορά «Κάθε θάνατος σε κάθε δρόμο». Παρείχαμε αναζήτηση με βάση τον ταχυδρομικό κώδικα, επιτρέποντας στους χρήστες να βρίσκουν την τοποθεσία όλων των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη δεκαετία.

Οπτικοποιήσαμε κάποια από τα κύρια γεγονότα και νούμερα που προκύπτουν από τα στοιχεία της αστυνομίας και, για να δώσουμε στο πρότζεκτ ένα ανθρώπινο πρόσωπο και μια πιο δυναμική αίσθηση, συνεργαστήκαμε με την Λονδρέζικη Ένωση Ασθενοφόρων (London Ambulance Association) αλλά και τον ραδιοφωνικό - τηλεοπτικό σταθμό του BBC στο Λονδίνο προκειμένου να παρακολουθήσουμε τα ατυχήματα σε όλη τη πρωτεύουσα όπως ακριβώς αυτά συνέβησαν. Αυτό παρουσιάστηκε ζωντανά μέσω διαδικτύου, όπως επίσης και μέσω Twitter με χρήση του hashtag #crash24, και οι συγκρούσεις απεικονίζονταν πάνω στον χάρτη όπως αναφέρονταν.

Απλά εργαλεία

Συνάμα με την παροχή τρόπων για την εξερεύνηση μεγάλων συνόλων δεδομένων, είχαμε επίσης επιτυχία στη δημιουργία απλών εργαλείων για τους χρήστες που παρέχουν μικρά κομμάτια πληροφοριών που σχετίζονται προσωπικά. Τα συγκεκριμένα εργαλεία ελκύουν όσους δεν διαθέτουν πολύ χρόνο και ίσως αποφεύγουν την εξερεύνηση μιας μακροσκελής ανάλυσης. Η ικανότητα να μοιράζεσαι εύκολα ένα προσωπικό γεγονός είναι κάτι που έχουμε ξεκινήσει να ενσωματώνουμε ως στάνταρ.

Ένα απλοϊκό παράδειγμα της προσέγγισης αυτής είναι το δικό μας χαρακτηριστικό πρότζεκτ «Ο κόσμος στα επτά δισεκατομμύρια: Ποιος είναι ο αριθμός σου;», δημοσιευμένο να συμπίπτει με την επίσημη ημερομηνία κατά την οποία ο παγκόσμιος πληθυσμός ξεπέρασε τα επτά δισεκατομμύρια. Συμπληρώνοντας την ημερομηνία γέννησης τους, οι χρήστες μπορούσαν να ανακαλύψουν το νούμερο τους, όσον αφορά τον παγκόσμιο πληθυσμό, πότε γεννήθηκαν και μετά να κοινοποιήσουν αυτόν τον αριθμό μέσω Twitter ή Facebook. Η εφαρμογή χρησιμοποιούσε δεδομένα που προέρχονταν από το ίδρυμα ανάπτυξης πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών. Υπήρξε πολύ δημοφιλής και μάλιστα έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο ο σύνδεσμος με τις περισσότερες κοινοποιήσεις στο Facebook το 2011.

Figure 3. Ο κόσμος στα επτά δισεκατομμύρια (BBC)

Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα είναι η αριθμομηχανή του BBC για τον προϋπολογισμό, η οποία επέτρεπε στους χρήστες να ανακαλύψουν πόσο καλύτερα ή χειρότερα θα είναι όταν τεθεί σε ισχύ ο προϋπολογισμός του Άγγλου Υπουργού Οικονομικών – και μετά να κοινοποιήσουν αυτό το ποσοστό. Συνεργαστήκαμε με την λογιστική εταιρία KPMG LLP, που μας παρείχε υπολογισμούς βασισμένους στον ετήσιο προϋπολογισμό, και στη συνέχεια εργαστήκαμε σκληρά για να δημιουργήσουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον - διεπαφή, η οποία και θα ενθάρρυνε τους χρήστες να ολοκληρώσουν την εργασία.

Εξορίζοντας τα δεδομένα

Αλλά που βρίσκεται η δημοσιογραφία σε όλο αυτό; Η διαδικασία της εύρεσης ιστοριών μέσα στα δεδομένα αποτελεί έναν πιο παραδοσιακό ορισμό της δημοσιογραφίας δεδομένων. Υπάρχει καμιά αποκλειστικότητα «θαμμένη» μέσα στη βάση δεδομένων; Είναι οι αριθμοί ακριβείς; Αποδεικνύουν άραγε η διαψεύδουν ένα πρόβλημα; Όλες αυτές είναι ερωτήσεις για τις οποίες ο δημοσιογράφος δεδομένων ή ένας ρεπόρτερ που χρησιμοποιεί τη βοήθεια υπολογιστή, πρέπει να αναρωτηθούν οι ίδιοι. Αλλά μεγάλο μέρος του χρόνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξετάζοντας λεπτομερώς ένα τεράστιο σύνολο από δεδομένα, με την ελπίδα να βρεθεί κάτι αξιόλογο.

Στο κομμάτι αυτό, έχουμε ανακαλύψει πως, είναι πιο παραγωγικό να συνεργάζεσαι με ερευνητικές ομάδες ή προγράμματα που διαθέτουν την τεχνογνωσία και τον χρόνο να ερευνήσουν μια ιστορία. Το πρόγραμμα Πανόραμα που ασχολείται με την τρέχουσα επικαιρότητα αφιέρωσε μήνες δουλειάς σε συνεργασία με το κέντρο ερευνητικής δημοσιογραφίας, συγκεντρώνοντας δεδομένα για τους μισθούς στον δημόσιο τομέα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ και μια ειδική online αναφορά υπό τον τίτλο, «Αμοιβές στο δημόσιο: Οι αριθμοί», όπου όλα τα δεδομένα δημοσιεύτηκαν και οπτικοποιήθηκαν με ανάλυση πεδίο προς πεδίο.

Παράλληλα με τη συνεργασία με δημοσιογράφους που διενεργούν έρευνα, το να έχεις πρόσβαση σε πολυάριθμους δημοσιογράφους με εξειδικευμένη γνώση είναι κάτι εξίσου ουσιαστικό. Όταν ένας συνάδελφος από την ομάδα στη δουλειά, ανέλυσε την ανασκόπηση των στοιχείων για τις περικοπές των δαπανών που δημοσιεύτηκαν από την κυβέρνηση, κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα παρουσίαζε μεγαλύτερα απ’ ότι ήταν στην πραγματικότητα. Το αποτέλεσμα ήταν μια αποκλειστική ιστορία με τίτλο, “Making sense of the data” συνοδευόμενη από μια ξεκάθαρη οπτικοποίηση, η οποία και απέσπασε το βραβείο της Βασιλικής Στατιστικής Κοινότητας (Royal Statistical Society).

Κατανοώντας ένα θέμα

Αλλά η δημοσιογραφία δεδομένων δεν χρειάζεται να είναι μια αποκλειστικότητα που κανείς άλλος δεν έχει εντοπίσει. Η δουλειά της ομάδας οπτικοποίησης των δεδομένων είναι να συνδυάσει μια καλή σχεδίαση με μια ξεκάθαρη συντακτικά αφήγηση προκειμένου να παρέχει μια επιβλητική εμπειρία στον χρήστη. Η εμπλοκή οπτικοποιήσεων με τα σωστά δεδομένα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δώσει μια καλύτερη κατανόηση/εξήγηση ενός θέματος ή μιας ιστορίας, μια προσέγγιση που εμείς στο BBC χρησιμοποιούμε συχνά στις αφηγήσεις μας. Μια τεχνική που χρησιμοποιείται στον οικονομικό μας δείκτη για την ανεργία στο Ηνωμένο Βασίλειο (UK claimant count tracker), είναι η γραφική απεικόνιση heat-map των δεδομένων στο πέρασμα του χρόνου, για να δοθεί μια πιο ξεκάθαρη οπτική της εξέλιξης/αλλαγής.

Η λειτουργία δεδομένων «το δίκτυο του χρέους της Ευρωζώνης» εξερευνά το μπλεγμένο δίκτυο του εσωτερικού δανεισμού της κάθε χώρας. Βοηθά δίνοντας εξηγήσεις με έναν οπτικό τρόπο σε ένα πολυσύνθετο θέμα, χρησιμοποιώντας χρώμα και αναλογικά βέλη σε συνδυασμό με ξεκάθαρο κείμενο. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει, να ενθαρρύνεις τον χρήστη να εξερευνήσει ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό ή να ακολουθήσει μια αφήγηση, χωρίς να τον κάνεις να αισθανθεί καταβεβλημένος από τα νούμερα.

Μια σύνοψη της ομάδας

Η ομάδα που παράγει δημοσιογραφία δεδομένων για τον ειδησεογραφικό τόπο του BBC αποτελείται από περίπου 20 δημοσιογράφους, σχεδιαστές και προγραμματιστές.

Παράλληλα με τα πρότζεκτ δεδομένων και τις οπτικοποιήσεις, η ομάδα παράγει όλα τα infographics και τα πολυμεσικά διαδραστικά χαρακτηριστικά του ειδησεογραφικού δικτυακού τόπου. Όλα μαζί αυτά δημιουργούν μια συλλογή τεχνικών αφήγησης που καταλήξαμε να αποκαλούμε οπτική δημοσιογραφία. Δεν έχουμε άτομα που προσδιορίζονται συγκεκριμένα ως δημοσιογράφοι δεδομένων, αλλά όλο το συντακτικό προσωπικό της ομάδας πρέπει να είναι ικανό στην χρήση βασικών εφαρμογών λογιστικών φύλλων για την ανάλυση δεδομένων, όπως το Excel και τα Google Docs.

Κεντρικό σημείο σε κάθε πρότζεκτ δεδομένων είναι οι τεχνικές ικανότητες και η συμβουλή των προγραμματιστών μας όπως επίσης και οι ικανότητες οπτικοποίησης των σχεδιαστών μας. Ενώ είμαστε όλοι πρωτίστως, δημοσιογράφοι, σχεδιαστές ή προγραμματιστές συνεχίζουμε να δουλεύουμε σκληρά προκειμένου να αυξήσουμε την κατανόηση και την επάρκεια μας σε οποιοδήποτε άλλο τομέα ειδικότητας.

Ο πυρήνας των προϊόντων για την εξερεύνηση των δεδομένων είναι το Excel, τα Google Docs και η εφαρμογή Fusion Tables της Google. Η ομάδα έχει επίσης χρησιμοποιήσει αλλά σε μικρότερο βαθμό, την MySQL, τις ΒΔ στην Access και την Solr για την εξερεύνηση μεγαλύτερων συνόλων δεδομένων• ενώ χρησιμοποίησε και τις RDF και SPARQL με στόχο την αναζήτηση τρόπων με τους οποίους μπορούμε να μοντελοποιούμε γεγονότα χρησιμοποιώντας τεχνολογίες Διασυνδεδεμένων Δεδομένων (Linked Data technologies). Οι προγραμματιστές θα χρησιμοποιήσουν επίσης την γλώσσα προγραμματισμού της επιλογής τους, είτε αυτή λέγεται ActionScript, Python ή Perl για να ταιριάξουν, αναλύσουν ή γενικά να ξεχωρίσουν ένα σύνολο από δεδομένα που μπορεί να δουλεύουμε. Η Perl χρησιμοποιείται για κάποιες από τις δημοσιεύσεις.

Χρησιμοποιούμε την Google, τους χάρτες της Bing, το Google Earth μαζί με το σύστημα Esri’s ArcGIS για την εξερεύνηση και οπτικοποίηση γεωγραφικών δεδομένων.

Όσον αφορά τα γραφικά χρησιμοποιούμε την σουίτα της Adobe συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων After Effects, Illustrator, Photoshop και Flash αν και σπάνια θα δημοσιεύουμε την εποχή αυτή αρχεία σε flash καθώς η JavaScript –και συγκεκριμένα η JQuery και άλλες βιβλιοθήκες JavaScript όπως είναι οι Highcharts, Raphael και D3 –ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο στις ανάγκες μας για την οπτικοποίηση των δεδομένων.

Bella Hurrell and Andrew Leimdorfer, BBC